Odzyskiwanie danych z płyt CD i DVD

Wrzesień 2025

Odzyskiwanie danych z płyt CD-RW Mirex

Płyty CD i DVD – krótka charakterystyka

Płyty CD (Compact Disc) i DVD (Digital Versatile Disc) były przez lata najpopularniejszymi nośnikami danych dla domowych kopii zdjęć, filmów i dokumentów. Choć wyszły już z codziennego użytku, wiele osób nadal posiada na nich cenne dane sprzed lat.

Standardowa płyta CD mieści około 700 MB danych, natomiast DVD – od 4,7 GB (jednowarstwowe) do 8,5 GB (dwuwarstwowe). Możliwy jest jednokrotny zapis (CD-R i DVD-R), wielokrotny zapis (CD-RW i DVD-RW) lub wyłącznie odczyt (CD-ROM i DVD-ROM).
Płyty jednokrotnego (CD-R, DVD-R) i wielokrotnego zapisu (CD-RW, DVD-RW) to nośniki, na których użytkownicy samodzielnie nagrywali własne dane za pomocą nagrywarki CD / DVD.
Określenie "jednokrotnego zapisu" oznacza, że dany obszar nośnika można zapisać jeden raz. Natomiast samą płytę można było zapisać w kilku sesjach - płyta multisesyjna. Pozwalało to na "dogrywanie" nowych danych w późniejszym czasie. Możliwe było również ukrycie wcześniej zapisanych danych ale nie ich usunięcie. Pełne usunięcie danych i zapisanie na ich miejscu nowych danych możliwe jest jedynie na nośniku wielokrotnego zapisu.

Odzyskiwanie danych z płyty CD-RW Mirex

Z kolei płyty CD-ROM i DVD-ROM były tłoczone w wytwórniach i pozwalały wyłącznie na odczyt danych. Są one dużo bardziej wytrzymałe niż płyty zapisywalne.

Uszkodzenia płyt CD i DVD

Płyty CD/DVD są delikatnym nośnikiem i niestety, nawet dobrej jakości płyty, przechowywane w odpowiednich warunkach, z upływem czasu ulegają naturalnej degradacji, co może prowadzić do problemów z odczytem danych. Ich trwałość w dużym stopniu zależy od sposobu przechowywania.
Najbardziej wrażliwe są na działanie czynników zewnętrznych, takich jak:

  • zarysowania i zadrapania – zarówno od spodu (warstwy z danymi), jak i od góry (warstwa odbijająca światło),
  • światło słoneczne – promieniowanie ultrafioletowe (UV) przyspiesza degradację warstwy barwnikowej w płytach nagrywanych (CD‑R, DVD‑R),
  • wysoką temperaturę – powyżej 40–50°C struktura warstwy barwnikowej i klej mogą ulegać zniekształceniu,
  • wilgoć – może powodować korozję warstwy metalicznej ale także odbijającej,
  • zanieczyszczenia chemiczne – np. dym papierosowy, rozpuszczalniki, tłuste odciski palców, które mogą wnikać w strukturę płyty,
  • wygięcia i naprężenia mechaniczne – mikropęknięcia, a w skrajnych przypadkach płyta może pęknąć albo trwale się odkształcić.

Czasem uszkodzenia płyty mogą być widoczne gołym okiem. Innym razem nawet idealnie wyglądająca płyta może mieć problem z odczytem.
Niekiedy płyta może posiadać tylko uszkodzenia logiczne powstałe np. podczas nieprawidłowo zakończonego procesu nagrywania, niewłaściwego dodania kolejnej sesji.

Uszkodzenie płyty CD lub DVD można rozpoznać po wydłużonym czasie inicjalizacji napędu, głośnej lub niestandardowej pracy mechanizmu (np. wielokrotne przyspieszanie i zwalnianie obrotów silnika, stukanie), braku części lub wszystkich danych (płyta może być widoczna jako pusta), nieprawidłowym raportowaniu pojemności przez system operacyjny (np. 1 MB zamiast spodziewanych ok. 700 MB), występowaniu błędów przy odczycie poszczególnych plików oraz braku wykrycia płyty przez system.

Objawy uszkodzenia płyty CD/DVD

Jak rozpoznać uszkodzoną płytę CD lub DVD? Oto najczęstsze objawy, które mogą świadczyć o problemach z nośnikiem:

  • wydłużony czas inicjalizacji napędu (komputer dłużej "rozpoznaje" płytę),
  • głośna lub nietypowa praca mechanizmu (np. stukanie, wielokrotne przyspieszanie i zwalnianie obrotów silnika),
  • brak części lub wszystkich danych (brak niektórych plików lub katalogów, płyta może być widoczna jako pusta),
  • nieprawidłowe raportowanie pojemności (np. 1 MB zamiast spodziewanych 700 MB),
  • błędy przy odczycie poszczególnych plików,
  • brak wykrycia płyty przez system operacyjny.

Studium przypadku: uszkodzona płyta CD-RW ze zdjęciami i filmami odczytywana jako pusta

Do naszego laboratorium trafiły dwie płyty CD-RW marki Mirex o pojemności 700 MB, niegdyś popularne na rynkach wschodnich. Klient ponad dziesięć lat temu zapisał na nich zdjęcia i filmy z aparatu cyfrowego. Obecnie nie można było ich odczytać, ponieważ zawartość nie była widoczna na żadnym komputerze. System operacyjny wskazywał, że obie płyty są puste i mają pojemność zaledwie 1 MB. Dodatkowo inicjalizacja napędu trwała dłużej niż normalnie. Wizualnie obie płyty nie budziły zastrzeżeń (brak zarysowań, pęknięć, przebarwień, łuszczenia, matowienia itp.).
Klient weryfikował płyty po nagraniu i potwierdził, że były one wtedy prawidłowo odczytywane. Tym samym wykluczono przyczyny logiczne, takie jak nieprawidłowe zamknięcie sesji.

Diagnoza wykazała:

  • Degradację powierzchni warstwy zapisu – uszkodzenie początkowych sektorów (ang. Lead-In), w których znajduje się TOC (ang. Table of Contents), czyli struktura zawierająca informacje o zawartości płyty (płyta z 1 sesją).
  • Uszkodzenie struktury logicznej – błędy w systemie plików uniemożliwiające prawidłowy odczyt danych.

W przypadku płyt CD i DVD z uszkodzeniami TOC, standardowe metody programowe często zawodzą, ponieważ czytnik i system operacyjny nie są w stanie zaadresować wszystkich sektorów płyty i tym samym nie w są w stanie ich odczytać. Skoro system operacyjny rozpoznaje te płyty CD jako 1 MB, to tylko tyle jest w stanie odczytać.
W takiej sytuacji niezbędne było wykorzystanie specjalnie zaadoptowanego czytnika, który umożliwia bezpośredni odczyt z płyty sektor po sektorze z pominięciem tych uszkodzonych. Stworzony w ten sposób surowy zrzut płyty zawierał wszystkie możliwe do odczytania z niej sektory. Dalej za pomocą analizy sygnaturowej wyodrębnione zostały zdjęcia (jpg) i filmy (avi) możliwe do odzyskania.

Szczęśliwe zakończenie

Ostatecznie udało się odzyskać z pierwszej płyty 172 zdjęcia i filmy, zajmujące łącznie około 693 MB, czyli w praktyce 99% danych. Na drugiej płycie znajdowały się tylko 2 zdjęcia, które również zostały odzyskane. Dane zostały zapisane na nowym nośniku i przekazane klientowi, który w ten sposób odzyskał cenne wspomnienia sprzed lat.

Podsumowanie

Problemy z odczytem danych z płyt CD i DVD mogą wynikać z fizycznej degradacji nośnika lub uszkodzeń logicznych. Dotyczy to zarówno płyt jednokrotnego, jak i wielokrotnego zapisu. Do utraty danych może dojść na każdej płycie CD czy DVD – niezależnie od jej jakości, marki czy warunków przechowywania.
W przypadku trudności z odczytem danych, warto skorzystać z usług specjalistów, którzy dysponują odpowiednimi narzędziami, a przed wszystkim umiejętnościami i doświadczeniem w odzyskiwaniu danych z nośników optycznych.

Jeśli posiadasz zdjęcia lub inne cenne dane zapisane na płytach CD lub DVD, warto jak najszybciej sprawdzić ich stan, nawet jeśli płyty nie mają widocznych uszkodzeń. Mimo, że Twoje płyty dzisiaj odczytują się prawidłowo, zalecamy jak najszybciej wykonać ich kopię, aby zabezpieczyć dane przed utratą w przyszłości.

Jeżeli Twoja płyta CD lub DVD jest uszkodzona i nie możesz odczytać swoich zdjęć, filmów lub innych cennych danych, skontaktuj się z nami i odzyskaj swoje dane.

Wszystkie wpisy